Het effect van zelf-nudging op gezonder eten

Het effect van zelf-nudging op gezonder eten

Zelfs wanneer mensen zich bewust zijn van de blootstelling, blijft nudging effectief. Dat ontdekte Merije van Rookhuijzen. Onlangs verscheen de laatste publicatie van haar proefschrift over het effect van nudging voor gezonde voeding.

‘Traditionele nudging vindt vaak plaats in supermarkten of andere externe locaties, waar consumenten zich vaak niet bewust zijn van de subtiele beïnvloeding. Wij wilden onderzoeken of nudging ook effectief is wanneer mensen zich bewust zijn van deze sturing, en of het ook in een thuisomgeving werkt. Aangezien ongeveer tachtig procent van onze voedselkeuzes thuis wordt gemaakt, wilden we deze context nader bestuderen. Hoewel onderzoekers en beleidsmakers de opstelling van supermarkt schappen kunnen veranderen om consumenten gezondere keuzes te laten maken, is het niet mogelijk om bij iedereen thuis de koelkast opnieuw in te richten.’

Op ooghoogte in de koelkast

In haar onderzoek vroeg Van Rookhuijzen deelnemers om één specifieke vorm van nudging te kiezen die ze nog niet hadden toegepast, maar waarvan ze dachten dat het haalbaar was om die in hun dagelijkse routine te integreren. Deze nudges waren gerelateerd aan zichtbaarheid, herinnering of toegankelijkheid. Een voorbeeld hiervan is het plaatsen van fruit op ooghoogte in de koelkast, het instellen van een alarm op het moment dat men fruit zou willen eten, of het voorbereiden en in stukjes snijden van fruit van tevoren. De geselecteerde nudges resulteerden in een hogere fruitconsumptie in vergelijking met de controlegroep die geen zelf-nudging toepaste. Opmerkelijk was dat de deelnemers zich goed aan hun zelfopgelegde nudges hielden en dat het effect ervan aanhield nadat ze ermee gestopt waren.

Een gepersonaliseerde zetje

Deze bevindingen doen de vraag rijzen of beleidsmakers zelf-nudging kunnen inzetten om mensen aan te moedigen gezondere keuzes te maken. “We dachten altijd dat nudging alleen effectief is als mensen niet beseffen dat ze eraan worden blootgesteld. Uit recent onderzoek, waaronder deze studie, blijkt echter dat het nog steeds invloed heeft, zelfs als mensen zich bewust zijn van de sturing die hen wordt geboden.”

“We zien een opkomende trend naar gepersonaliseerde nudging: de aanmoedigingen worden afgestemd op het individu en op het moment dat het voor die persoon relevant is. Misschien wordt nudging in de toekomst wel gekoppeld aan locatiegegevens, waardoor je in de supermarkt wordt aangespoord om het schap met chocoladerepen over te slaan. Aan de andere kant kan het zijn dat juist een huisgenoot de chocolade koopt. Om effectief te zijn, moeten we op verschillende momenten rekening houden met het koop- en eetgedrag, zowel bij onszelf als bij de mensen in onze omgeving.”

Bron: Resource

Volledige overgang naar gezonde voeding in Martini Ziekenhuis

Volledige overgang naar gezonde voeding in Martini Ziekenhuis

Vanaf juni hanteert het Martini Ziekenhuis een volledig gezond voedingsbeleid voor patiënten, bezoekers en personeel. De vernieuwde selectie aan voeding is divers en rijk aan groenten en fruit, met verminderde hoeveelheden suiker en zout. Dit aanbod legt tevens nadruk op duurzaamheid, met een reductie in verspilling, meer plantaardige opties, en een voorkeur voor lokaal geproduceerd voedsel.

Het ziekenhuis in Groningen introduceert een keuzemenu genaamd “Smaakt Beter” voor patiënten die verblijven op een verpleegafdeling. Dit menu biedt zes eetmomenten per dag. De gerechten zijn speciaal samengesteld met verhoogde hoeveelheden eiwitten en energie, met als doel het bevorderen van herstel na behandelingen en operaties. Bovendien wordt er extra zorg besteed aan de presentatie van de gerechten, waardoor patiënten met meer genoegen en voldoening kunnen eten.

Voor zowel bezoekers als personeel is het ziekenhuis overgestapt op een volledig assortiment aan gezonde voeding. Dit betekent dat alle eet- en drinkgelegenheden, evenals bijeenkomsten en evenementen, nu gezonde maaltijden en drankjes aanbieden. Bezoekers die samen willen eten met hun dierbaren op de verpleegafdeling kunnen een lunch of diner verkrijgen in het restaurant. Volgend jaar zal het ziekenhuis een testfase initiëren om de mogelijkheid te onderzoeken dat bezoekers kunnen deelnemen aan de maaltijdcyclus van de patiënten.

Op het gebied van duurzaamheid zet het ziekenhuis zich in om de voedselverspilling te verminderen van 25% naar hoogstens 10%. Daarnaast streeft het ziekenhuis naar een toename van het aandeel plantaardig voedsel tot 20% en bevordert het de aanschaf van producten van lokale leveranciers.

Bron: Martini Ziekenhuis

Groente- en fruitconsumptie ook gezond voor nierpatiënten

Groente- en fruitconsumptie ook gezond voor nierpatiënten

Het eten van meer fruit en groenten kan het risico op overlijden verlagen, ook bij mensen met chronische nierziekte (CNS). De mate van groente- en fruitconsumptie heeft geen invloed op de kaliumspiegel. Dat blijkt uit een studie waar onder meer 2.000 Japanners aan meededen, waarvan iets meer dan de helft met CNS.

Bij CNS wordt een kaliumarm dieet met een beperkte mate van groente en fruit geadviseerd, om zo een te hoog kaliumgehalte in het bloed te voorkomen. Steeds meer onderzoek laat echter zien dat extra kaliuminname bij CNS juist gunstig kan zijn. Om te onderzoeken of het eten van meer groente en fruit invloed heeft op het risico op overlijden, besloten onderzoekers een studie uit te voeren in een Japans ziekenhuis, omdat een Aziatisch eetpatroon vaak veel fruit en groenten bevat.

De onderzoekers ontdekten dat een inname van groenten en fruit tot ongeveer 17 porties per week geassocieerd was met een 20 procent lagere mortaliteit (ongeacht de oorzaak van overlijden) in vergelijking met een inname van 2 porties per week. Deelnemers die soms groente en fruit aten, hadden 25 procent meer risico op overlijden vergeleken met deelnemers die dit dagelijks aten. Onder de deelnemers die zelden of nooit groenten en fruit aten, werd een 60 procent hoger risico op overlijden gezien.

Bron: nieuws voor diëtistenJournal of Renal Nutrition en Medical News Today 

Mediterraan dieet kan kans op dementie verkleinen

Mediterraan dieet kan kans op dementie verkleinen

Een mediterraan dieet van noten, zeevruchten, volle granen en groenten zou het risico op dementie met bijna een kwart kunnen verlagen, blijkt uit onderzoek onder ruim 60.000 Britten.

Onderzoekers van de Universiteit van Exeter bekeken de medische- en leefstijlgegevens van 60.000 Britten uit de Biobank, een online database waar ruim een half miljoen Britten instaan. Ze vergeleken het aantal gevallen van dementie in de groep die een strikt mediterraan dieet volgt met de groep die dit niet doet. De wetenschappers hielden hierbij rekening met mensen die erfelijk belast zijn.

23 procent lager

In de totale groep werden in bijna tien jaar tijd 882 gevallen van dementie vastgesteld, maar bij de groep die het mediterraans dieet volgt, lag het risico 23 procent lager dan bij de groep die anders eet. Het lijkt er volgens de onderzoekers daarom op dat het eten van veel groenten, fruit, noten, granen, vis en olijfolie een ‘beschermend effect’ kan hebben tegen dementie, ook wanneer iemand genetisch belast is.

De mediterrane keuken

Mediterraans eten komt vooral van landen rondom de Middellandse Zee, zoals Italië, Spanje, Griekenland en nog veel meer. De gerechten zijn vaak verschillend, maar ze hebben één ding gemeen. De producten zijn lokaal en vers. Zo bevat mediterraans eten veel groente en fruit, volkoren producten, peulvruchten, noten en zaden en vis en zeevruchten. In het eten wordt er weinig gebruik gemaakt van dierlijke producten en geen gebruik gemaakt van bewerkt voedsel. De mediterraanse keuken heeft ook veel variatie.

Bron: RTL Nieuws

Finland halveert aantal 5-jarigen met overgewicht door gratis gezonde lunches

Finland halveert aantal 5-jarigen met overgewicht door gratis gezonde lunches

Scholen die leerlingen gratis gezonde lunches aanbieden, diëtisten die samenwerken met kinderopvangcentra en scholen om het voedingsbeleid te verbeteren: in Finland zorgde het in zes jaar tijd voor een halvering van het aantal 5-jarigen met overgewicht.

De integrale aanpak die in Finland wordt gehanteerd is de Health in all Policies approach (HiaP). Het Finse ministerie voor Gezondheid en Welzijn ondersteunt lokale gemeenten bij de implementatie van het beleid, gemeenten wisselen goede voorbeelden uit, volgen trainingen, en kunnen hun voortgang bijhouden op monitoringswebsites.

Dat leidde in een aantal Finse gemeenten tot onder andere de gratis lunches. Daarnaast zetten gemeenten schoolverpleegkundigen in die de gezondheid van leerlingen onderzochten en de uitkomsten hiervan monitoren, gemeenten verbeterden de ruimtelijk ordening op schoolpleinen en gezondheidswerkers gaven ouders informatie over gezonde voeding.

Het resultaat mag er zijn: het overgewicht onder jonge kinderen nam af en stabiliseert. In zes jaar tijd is het aantal 5-jarigen dat overgewicht heeft, gehalveerd tot tien procent. De Finse overheid wil dit alle gemeenten (meer dan driehonderd) de integrale aanpak opnemen in hun lokale beleid.

Bron: Algemeen Dagblad

 Terug naar nieuws

Richtlijnen goede voeding gelden ook voor mensen met hart- en vaatziekten

Richtlijnen goede voeding gelden ook voor mensen met hart- en vaatziekten

Ook voor mensen met hart- en vaatziekten door aderverkalking vormen de Richtlijnen goede voeding een geschikte basis voor een gezond voedingspatroon. Dit schrijft de Gezondheidsraad aan de staatssecretaris van VWS op basis van een inventarisatie van de huidige stand van de wetenschap.

In Nederland hebben ongeveer 1,5 miljoen mensen een chronische hart- of vaatziekte. In de meeste gevallen is atherosclerose (in de volksmond aderverkalking) de oorzaak. De Gezondheidsraad is nagegaan of de Richtlijnen goede voeding aangepast moeten worden voor deze groep.

Op basis van een inventarisatie van wetenschappelijk onderzoek concludeert de raad dat de richtlijnen ook voor mensen met atherosclerotische hart- en vaatziekten een geschikte basis zijn voor een gezond voedingspatroon. Zo is het bijvoorbeeld ook voor deze groep aan te raden om harde smeer- en bereidingsvetten te vervangen door zachte varianten of plantaardige oliën en om dagelijks ten minste 200 gram groente en 200 gram fruit te eten. Ook kan het eten van 1 tot 2 porties vis per week volgens de raad gezondheidswinst opleveren bij deze groep. In de bestaande richtlijnen wordt 1 portie per week aanbevolen.

Bron: Gezondheidsraad

Groente – en fruitconsumptie stijgt!

Groente – en fruitconsumptie stijgt!

Deze week zijn de nieuwe cijfers van de Voedselconsumptiepeiling (VCP) van het RIVM gepubliceerd over de jaren 2019-2021. We zien daarbij dat de consumptie van groenten en fruit gestaag aan het groeien is. De consumptie van groenten voor de leeftijd van 7-79 jaar stijgt naar 163 gram (was 135 gram in 2012-2016) groenten per persoon. Voor fruit komt de gemiddelde consumptie voor dezelfde leeftijdscategorie uit op gemiddeld 129 gram (was 117 gram).

De cijfers bevestigen het beeld dat ook vanuit de consumptiecijfers van GroentenFruit Huis duidelijk werd op basis van cijfers van GfK en Foodstep. Hoewel de tendens stijgend is halen we bij lange na nog niet de 250 gram groenten en 200 gram fruit. De voorgenomen btw-verlaging voor groenten en fruit naar 0 procent, kan wat dat betreft niet snel genoeg worden doorgevoerd.

De resultaten zijn te vinden op www.wateetnederland.nl.

Bron: RIVM

Gepersonaliseerde voeding op basis van stofwisseling beter voor de gezondheid

Gepersonaliseerde voeding op basis van stofwisseling beter voor de gezondheid

Voor het eerst is er wetenschappelijk bewijs dat een gepersonaliseerd voedingspatroon, gebaseerd op iemands stofwisselingsprofiel, tot een betere gezondheid leidt. Dit is een belangrijke stap richting effectievere voedingsinterventies die gericht zijn op het verbeteren van de gezondheid en voorkomen van chronische ziekten, zo meldt Maastricht UMC+.

Deze conclusie is gebaseerd op jarenlang onderzoek in een grootschalige publiek-private samenwerking binnen TiFN, waarin het Maastricht UMC+ (MUMC+) en Wageningen University & Research de krachten bundelden met diverse kennisinstellingen en bedrijven in de voedingsindustrie. Het onderzoek werd uitgevoerd onder leiding van hoogleraar humane biologie Ellen Blaak van het MUMC+.  De resultaten verschenen gisteren in het vooraanstaande wetenschappelijke tijdschrift Cell Metabolism.

Gepersonaliseerd voedingspatroon

In de praktijk wordt al vaak aangenomen dat gepersonaliseerde voeding positieve effecten heeft, maar zonder wetenschappelijk inzicht in de werking en effect van zo’n voedingspatroon. De onderzoekers ontwierpen daarom een studie waarin 242 onderzoeksdeelnemers een voedingsprogramma van drie maanden volgden, dat was aangepast aan hun stofwisselingsprofiel.

Voorafgaand aan en na dit programma werden de glucose- en vetstofwisseling en de gevoeligheid voor het hormoon insuline gemeten. Insuline speelt een belangrijke rol bij de regulatie van de suikerstofwisseling. Dit zijn belangrijke maatgevers voor het risico op diabetes en hart- vaatziekten. Het onderzoek was dus niet gericht op lichaamsgewicht en afvallen.

Stofwisselingsprofiel

De deelnemers aan het onderzoek werden ingedeeld in twee groepen op basis van hun stofwisselingsprofiel. Het functioneren van de stofwisseling verschilt namelijk per persoon. De indeling werd gebaseerd op hoe goed insuline zijn werk doet in de lever en in de spieren. Bij een verminderde werking van insuline zijn de cellen in het lichaam minder of niet goed in staat het suikergehalte in het bloed onder controle te houden, waardoor uiteindelijk diabetes type 2 en hart- en vaatzieken kunnen ontstaan.

De deelnemers kregen vervolgens op basis van loting een gepersonaliseerd voedingsprogramma. Mensen die minder gevoelig waren voor de werking van insuline in de spieren bleken meer baat te hebben bij voeding die relatief hoog is in eiwit (bijvoorbeeld veel zuivel en noten) en voedingsvezels (bijvoorbeeld volkoren producten en groenten) en laag is in vet. De deelnemers met een verminderde werking van insuline in de lever hadden meer baat bij een voeding met veel enkelvoudig onverzadigde vetzuren (bijvoorbeeld veel olijfolie en noten).

Bron: Maastricht UMC+

Gezonde voeding voorkomt ziekten

Gezonde voeding voorkomt ziekten

We eten in ons dagelijks leven veel voedingsmiddelen die niet goed voor ons zijn. Terwijl het aantal mensen met overgewicht, diabetes type 2, hart- en vaatziekten en kanker steeds meer voorkomen. Hoeveel invloed heeft voeding op onze gezondheid?

In het European Regional Obesity Report 2022 wordt er gesproken van een obesitas-epidemie. Overgewicht is een van de belangrijkste doodsoorzaken op dit moment, omdat het kan leiden tot ziektes als diabetes type 2, hart- en vaatziekten en kanker. In Europa heeft bijna 60 procent van de volwassenen overgewicht en dit percentage neemt steeds meer toe.

Voeding kan een grote rol spelen in de vermindering van ziektes. Ruim 90 procent van de diabetes type 2-diagnose kan voorkomen worden door gezonder eten en meer beweging. Bij hart- en vaatziekten is dit 70 procent en bij darmkanker 50 procent. Er zijn ook andere soorten kanker die in verband worden gebracht met overgewicht en ongezonde voeding, zoals borst- en prostaatkanker.

Gezond eten

We eten te weinig vezels, gemiddeld slechts 20 gram per dag. Terwijl we 30 tot 40 gram nodig hebben, dat is wel afhankelijk of je man of vrouw bent. Vezels krijgen we meer binnen door groenten, fruit en andere plantaardige voedingsmiddelen, zoals noten, peulvruchten en volkoren producten op het menu te zetten. Het gaat daarbij wel om het grote geheel. Er kan niet bewezen worden welke specifieke voedingsmiddelen ziektes voorkomen of juist veroorzaken.

Bron: het Algemeen Dagblad

Gezonde leefstijl werkt beter dan medicijnen bij diabetes type 2

Gezonde leefstijl werkt beter dan medicijnen bij diabetes type 2

1,2 miljoen Nederlanders hebben diabetes, waarvan de meeste mensen diabetes type 2, en iedere dag komen daar zo’n 150 mensen bij. Een gezonde leefstijl speelt een belangrijke rol in het voorkomen én behandelen van diabetes type 2.

Sterker nog: 90 procent van de diabetes type 2-diagnoses kan voorkomen worden door gezonder eten en meer beweging. Uit onderzoek van het LUMC, TNO en zorgverzekeraar VGZ in 2016 blijkt dat bijna 40 procent van de mensen met diabetes type 2 van hun ziekte af kunnen komen door middel van leefstijlaanpassingen. Een gezonde leefstijl kan ervoor zorgen dat de bloedsuikerregulatie weer verbetert, waardoor er minder of zelfs helemaal geen medicatie meer nodig is.

Zo is het belangrijk om zoveel mogelijk onbewerkte, natuurlijke producten te vermijden. In bewerkte producten zitten toegevoegde suikers, zout, smaakstoffen en andere toevoegingen die ontstekingen versterken. Verder is het ook belangrijk om zuinig om te gaan met zetmeelrijke producten, zoals pasta, aardappelen en granen. Laat ook rood vlees vaker staan.

Buiten gezonde voeding is het ook belangrijk om te bewegen. Sporten is niet alleen goed voor je lichamelijke gezondheid, maar ook voor je mentale gezondheid. Sporten kan helpen om stress tegen te gaan, want ook stresshormonen hebben invloed op de werking van insuline.

Bron: het Algemeen Dagblad

 Terug naar nieuws